آنچه در این مقاله می خوانید
سوالی که برای بسیاری پیش می آید ، چرا خشکی دهان به سراغ ما می آید؟ خشکی دهان که به اسم گزروستومیا نیز شناخته می شود ؛ زمانی رخ می دهد که بزاق از غدد بزاقی در دهان به اندازه کافی تولید نمی شود. این شرایط ، باعث ایجاد احساس خشکی در دهان می شود. همچنین ، می تواند علائم دیگری مانند بوی بد دهان ، خشکی گلو و ترک لب ها را ایجاد کند. خشکی دهان به خودی خود یک بیماری جدی نیست. با این حال ، گاهی اوقات می تواند علامت یک بیماری دیگری باشد که نیاز به درمان دارد. خشکی دهان می تواند یک مشکل آزار دهنده باشد. با این حال ، اکثر اوقات ، استفاده از دارو بهتر از تحمل ناراحتی های خشکی دهان است. در این مقاله از دکتر خوب گوش و حلق و بینی در تهران ، خانم دکتر مریم یعقوبی ، ما به علل و علائم ایجاد خشکی دهان می پردازیم. با ما همراه باشید تا از روش های درمان و پیشگیری این بیماری مطلع شوید.
خشکی دهان چیست؟
هنگامی که غدد بزاقی دهان شما بزاق کافی تولید نکنند ، ممکن است خشکی دهان به وجود آید. اگر بدنتان کم آب باشد یا عصبی شوید ، گاهی اوقات خشکی دهان طبیعی است ، اما خشکی مداوم دهان می تواند نشانه یک مشکل اساسی باشد.
بزاق بخش مورد نیاز عمل هضم شما است که به مرطوب سازی و تجزیه غذا کمک می کند. همچنین بزاق با کنترل باکتری ها و قارچ های دهان از عفونت جلوگیری می کند. وقتی بزاق کافی تولید نکنید ، دهان خشک و آزار دهنده می شود. خوشبختانه بسیاری از روش های درمانی می توانند به خشکی دهان کمک کنند.
علائم و عوارض خشکی دهان چیست؟
بزاق نقش مهمی در سلامت دهان شما دارد. اگر دهانتان خشک باشد ، ممکن است یک سری علائم و عوارض فرصت ابراز داشته باشند. در ادامه برخی از رایج ترین علائم و عوارض خشکی دهان ذکر شده است که عبارتند از:
- احساس چسبندگی ، خشکی و درد در دهان
- احساس تشنگی مکرر
- زخم در حفره دهان یا پارگی پوست در گوشه های دهان
- لبهای خشک و ترک خورده
- احساس خشکی در گلو
- احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در دهان به ویژه در زبان
- زبانی خشک و شیار دار
- مشکلات گفتاری
- مشکل در چشیدن ، جویدن و بلعیدن
- گرفتگی صدا
- خشک شدن مجاری بینی
- گلودرد
- بوی بد دهان ( هالیتوز )
- حس چشایی کاهش یافته یا تغییر یافته
- عفونت های مکرر دهان ، مانند برفک دهان
- پوسیدگی دندان و بیماری لثه
خشکی دهان نشانه چیست؟
همان طور که به آن اشاره شد ، خشکی دهان گاهی اوقات می تواند به دلیل یک مشکل اساسی یا یک بیماری ایجاد شود. اگر دهان شما خشک باشد ، ممکن است به عوامل گوناگونی وابسته باشد. برخی از این عوامل عبارتند از:
عوارض دارو
خشکی دهان یک عارضه جانبی رایج در بسیاری از داروهای تجویز شده و بدون نسخه است. بعضی از داروها می توانند میزان بزاق دهان شما را کاهش دهند و به طور ناخوشایندی باعث خشکی دهان شوند. بدون بزاق کافی ، بافت های دهان تحریک و ملتهب می شوند.
بیش از ۴۰۰ دارو به عنوان عامل خشکی دهان شناخته شده است. برخی از داروهایی که خشکی دهان را به عنوان یک عارضه جانبی ذکر می کنند ، عبارتند از:
- آنتی هیستامین ها
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد روان پریشی
- داروهای بیماری پارکینسون
- داروهای بیماری آلزایمر
- استنشاق کننده های ریه
- داروهای خاص فشار خون و قلب ، از جمله مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) ، مسدود کننده های کانال کلسیم ، بتا بلاکرها ، داروهای ریتم قلب
- داروهای ادرار آور
- داروهای تشنج
- ایزوترتینوئین ، برای درمان آکنه استفاده می شود
- داروهای ضد اضطراب
- داروهای ضد تهوع و ضد اسهال
- داروهای ضد درد
- اسکوپولامین ، برای جلوگیری از بیماری حرکتی استفاده می شود
- داروهای ضد اسپاسم
کمبود آب بدن
در بسیاری از افراد که از خشکی دهان رنج می برند این حس ناخوشایند ، ناشی از کم آبی بدن است ، این بدین معنی است که مایعات کافی برای تولید بزاق در بدن خود ندارند. شرایطی که منجر به کم آبی بدن می شوند ، عبارتند از:
- عدم نوشیدن کافی آب و مایعات
- تعریق زیاد
- تب
- استفراغ
- اسهال
- از دست دادن خون
- سوختگی
انسداد بینی
در صورت که بینی دچار گرفتگی شود ، ما ناچار هستیم از راه حلق و دهان تنفس کنیم و این خود عامل خشکی دهان است.
مسائل دندان پزشکی
در صورت داشتن خشکی دهان ، رعایت بهداشت دهان و دندان مهم است تا امکان بروز مشکلات دهانی و دندانی کاهش یابد. همچنین باید به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید ، تا آنها بتوانند هرگونه مشکلی را در سریع ترین زمان شناسایی و درمان کنند.
دیابت
خشکی دهان و دیابت ، رابطه نزدیکی به یکدیگر دارند ، به نحوی که اگر قند به طور مناسب کنترل نشود ، ممکن است فرد دچار خشکی دهان شود. برخی از عللی که منجر به خشکی دهان در افراد دیابتی می شوند ، عبارتنداز:
- افزایش ادرار
- تغییر در ترکیب بزاق
- اختلال سیالوزیس ، باعث افزایش اندازه غدد بزاقی و تغییر عملکرد آن میشود
مشکلات کبدی
یکی از علائم بروز بیماری کبد چرب ، خشکی دهان است. همچنین ، خشکی دهان ممکن است به دلیل کلانژیت اولیه صفراوی اتفاق بیفتد که نشانگر عملکرد بد کبد است.
سبک زندگی
سبک زندگی افراد نیز می تواند در ایجاد خشکی دهان دخیل باشد. برای مثال اضطراب ، سیگار کشیدن و یا مصرف مواد مخدر می تواند عملکرد غدد بزاقی را تحت تاثیر قرار دهد که در نتیجه خشکی دهان را به دنبال دارد.
افزایش سن
یک از رایج ترین اختلالات در دوران پیری و کهن سالی ، خشکی دهان است که می تواند به علت ضعف بدن ، بیماری های زمینه ای و حتی مصرف دارو باشد.
سایر عواملی که در خشکی دهان دخیل هستند ، در ادامه به طور مختصر ذکر شده اند که در عبارتند از:
- اچ آی وی / ایدز
- بیماری آلزایمر
- دیابت ، کم خونی
- فیبروز کیستیک
- آرتریت روماتوئید
- فشار خون بالا
- بیماری پارکینسون
- سکته مغزی و اوریون
- بارداری
- مسمومیت با بوتولیسم
خشکی دهان را چگونه درمان کنیم؟
اگر پزشک شما قادر به تعیین علت خشکی دهان شما باشد ، درمان این امر ممکن است علائم شما را بهبود ببخشد. پزشک می تواند آزمایش خون را تجویز کرده و میزان بزاق تولیدی شما را اندازه گیری کند تا به شما در یافتن علت خشکی دهان کمک کند و گزینه های درمانی را پیشنهاد دهد.
اگر به طور مداوم خشکی دهان داشته اید ، مراجعه به پزشک خود برای بررسی علائم پوسیدگی دندان نیز مهم است.
به عنوان مثال ، اگر تشخیص داده شود که علت خشکی دهان به خاطر عوارض دارو های شما باشد ؛ پزشک ممکن است دوز داروی شما را کاهش دهد یابه جای آن داروی دیگری را جایگزین کند.
اگر خشکی دهان شما احتمالا به دلیل گرفتگی بینی است ، دکتر متخصص گوش حلق و بینی، ممکن است به شما استفاده از دارو های باز کننده بینی را توصیه کند.
اگر اقدامات فوق کمکی نکرد ، پزشک پیشنهاد میدهد از محرک بزاق برای مرطوب نگه داشتن دهان استفاده کنید. تحریک کننده بزاق ممکن است به صورت اسپری ، ژل یا قرص های میکدنی باشد. استفاد از این محرک به طور مرتب ، از جمله قبل و حین غذا می تواند میزان ترشح بزاق شما را افزایش دهد.
اگر خشکی دهان شما به علت سندرم شوگرن باشد ، ممکن است دارویی به نام پیلوکارپین تجویز شود. این قرص ، چندین بار در روز به عنوان یک محرک بزاق مصرف می شود تا به شما در تحریک غدد بزاقی برای تولید بزاق بیشتر کمک کند.
چه کار کنیم تا دهانمان خشک نشود؟
خشکی دهان معمولاً یک بیماری موقتی و قابل درمان است. اقدامات ساده ای وجود دارند که می توانید با انجام یک یا چند مورد زیر ، از خشکی دهان در خانه جلوگیری کنید و آن را تسکین دهید:
- نوشیدن زیاد آب
- خوردن یخ یا آب نبات های مکیدنی
- جویدن آدامس های بدون قند
- مراقب بهداشت دهان و دندان ؛ مانند استفاده مرتب از مسواک ، استفاده از دهان شویه بدون الکل ، نخ دندان کشیدن
- کاهش یا عدم استفاده از الکل
- کاهش یا عدم استفاده از کافئین (مانند چای و قهوه) یا نوشیدنی های گازدار
- عدم خوردن غذاهای اسیدی (مانند لیمو) ، ادویه دار ، شور یا شیرین
- پرهیز از سیگار کشیدن
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر با وجود این که شما تمامی راهکار های توصیه شده برای پیشگیری و درمان را انجام دادید ، ولی هنوز خشکی دهان شما برطرف نشده است ، باید به پزشک مراجعه کنید. در ادامه ، به برخی از مشکلاتی که نیاز به مراجعه به پزشک دارد اشاره شده است که عبارتند از:
- مشکل در جویدن ، بلع یا صحبت کردن
- تورم ، قرمز و دردناک بودن دهان
- مشاهده لکه های سفید در دهان
- احتمال ایجاد این اختلال به علت مصرف دارو های دیگر
- تکرر ادرار
- خشکی چشم
- بزاق غلیظ
- لبهای ترک خورده
- تغییر حس چشایی
- بوی بد دهان
- مصرف محدود نمک و شکر
- استفاده از خمیردندان های بدون نسخه ، شستشو و نعناع
علت خشکی دهان در هنگام خواب چیست؟
خشکی دهان در خواب یکی از عوارض انسداد یا همان گرفتگی بینی است. تنفس از طریق دهان هنگام خواب نیز می تواند باعث خشکی دهان شود.
علت خشکی دهان به همراه سوزش و تلخی زبان چیست؟
یکی از علائم بروز سندرم سوزش زبان ، خشکی دهان است. سندرم سوزش زبان احساس سوزش و گرمایی است که می توانید روی لب ، زبان یا سقف دهانتان احساس کنید.
پس اگر در کنار خشکی دهان علائمی همانند تلخی دهان ، سوزش یا داغی در حفره دهان داشتید ، بهتر است تحت نظر متخصص گوش ، حلق و بینی قرار بگیرید.
با مراجعه به مطب دکتر مریم یعقوبی متخصص گوش حلق و بینی در تهران می توانید این بیماری را درمان کنید.
علت خشکی دهان در دوران بارداری چیست؟
در زمان بارداری به علت تغییر هورمونی که در فرد باردار اتفاق می افتد ، میزان ترشح غدد بزاقی فرد نیز دچار اختلال می شود. به همین دلیل است که بیشتر زنان در سه ماهه اول بارداری ، از خشکی دهان رنج می برند. خشکی دهان در افراد بارداری در هنگام شب بیشتر می شود.
خشکی دهان همراه با درد در گوش نشانه چیست؟
در برخی از موارد ، بیماران از خشکی دهان همراه با درد گوش شکایت می کنند. در این رابطه ، باید بگویم گاها عفونت های تنفسی باعث درد گوش می شوند که در این حالت ممکن است شخص دچار گلو درد شود و به دلیل خشک شدن دهان در زمان بلع دچار مشکل شود. عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی ، چنین علائمی را برای افراد به وجود می آورند. از همین رو ، اگر به این عارضه دچار هستید ، حتما باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا علت اصلی آن بررسی و تشخیص داده شود. شما عزیزان می توانید برای درمان یا تشحیص این مشکل می توانید به دکتر مریم یعقوبی بهترین متخصص گوش و حلق و بینی تهران مراجعه کنید.
آیا کم کاری تیروئید باعث خشک شدن دهان و گلو و تشنگی می شود؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که در بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید ، ممکن است عارضه خشکی دهان مشاهده شود. عارضه دیگری که بیماران مبتلا به اختلالات تبروئیدی ممکن است با آن مواجه شوند ، سندروم سوزش دهان می باشد. علت دقیق این مشکل ، همچنان مشخص نمی باشد. چرا که ممکن است تیروئید سبب رخ داد این عارضه شود یا اینکه به دلیل خشکی دهان بیماران به این بیماری مبتلا شوند.
خشکی دهان چه زمانی خطرناک می باشد؟
زمانی ک مشکل خشک شدن دهان به دلیل مصرف دارو های خاصی باشد ، می توان ان را با قطع دارو کنترل و درمان کرد ، اما در صورتی که خشک شدن دهان از حالت خفیف خارج شود ، می تواند علامت بروز مشکلات جدی تری باشد ، به همین دلیل نیاز است تا سریعا برای درمان و تشخیص نهایی به بهترین پزشک گوش و حلق و بینی تهران مراجعه کنید و تحت معاینه و بررسی قرار بگیرد. در صورتی که خشکی شدید شود ، احتمال پوسیده شدن دندان یا ابتلا به عفونت لثه بالا می رود.
خشکی دهان را جدی بگیرید
خشکی دهان به ندرت نشانه موارد جدی است. اغلب می توانید خشکی دهان را با روش های خانگی درمان کنید. اگر علائم ادامه یافت این علائم را جدی گرفته و با پزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند شرایط شما را بررسی کنند یا داروهایی را که ممکن است علائم شما را ایجاد کرده باشد ، تغییر دهند.
مطلبی که تحت عنوان « چرا خشکی دهان به سراغ ما می آید؟» خواندید ، به طور اختصاصی برای وب سایت خانم دکتر مریم یعقوبی متخصص گوش حلق و بینی تهیه شده است و استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می باشد
منبع
https://www.nhs.uk/conditions/dry-mouth/
https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/mouth/dry-mouth
https://www.webmd.com/oral-health/guide/dental-health-dry-mouth##1
