آنچه در این مقاله می خوانید
در این مقاله اطلاعات جامعی در مورد اوتیت سروز به دست خواهید آورد. این بیماری را با نام های دیگری چون عفونت گوش نیز میشناسیم. یکی از بهترین راه ها برای پیشگیری و اقدام به موقع برای درمان هر بیماری این است که اطلاعات جامعی در مورد آن ها داشته باشید. در این مقاله ، دکتر مریم یعقوبی ، یکی از بهترین متخصصین گوش و حلق و بینی تهران ، به پاسخ مهم ترین سوالات در مورد بیماری اوتیت سروز از رایج ترین بیماری های گوش پرداخته است.
اوتیت سروز چیست ؟
یکی از بیماری های شایعی که در دوران کودکی گریبانگیر بسیاری از کودکان میشود ، اوتیت سروز ، اوتیت مدیا یا عفونت گوش میانی است. آمارها نشان می دهند حدود هشتاد درصد کودکان به این بیماری مبتلا می شوند ، سن اکثر مبتلایان به این بیماری کم تر از سه سال است. کودکان مبتلا به بیماری اوتیت سروز ، نمی توانند صحبت کنند و به همین دلیل والدین دیرتر متوجه مشکلات آن ها میشوند. بنابراین معمولا این بیماری در کودکانی که قدرت صحبت کردن دارند ، زودتر تشخیص داده شده و روند درمانی آن نیز سریع تر اتفاق میافتد. اگر کودک شما در مورد درد گوش صحبت می کند یا به هر طریقی متوجه این موضوع شده اید ، در کوتاه ترین زمان ممکن به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.
اوتیت سروز چگونه ایجاد می شود ؟
عفونت های داخل گوش ، علت اصلی بروز اوتیت سروز هستند. عفونت ، باعث ایجاد اختلال در عملکرد شیپور استاش میشود. شیپور استاش ، لولهای باریک یا مجرایی است که گوش میانی را به قسمت بالایی حلق ( یعنی نازوفارنکس ) ، متصل می کند. وظیفه این مجرا محافظت از گوش در برابر ورود میکروب ها و تخلیه ترشحات گوش است. تخلیه ترشحات ، مانع از تجمع آن ها در گوش می شود و یکی از راهکارهای بدن برای پیشگیری از عفونت گوش است. این مجرا همچنین وظیفه متعادل سازی فشار هوای بین گوش میانی و حلق فوقانی هنگام بلع غذا را بر عهده دارد. شیپور استاش در کودکان ، نسبت به بزرگسالان کوتاه تر و نرم تر است و تقریبا به شکل افقی قرار گرفته است. افقی بودن این مجرا باعث می شود باکتری های موجود در نازوفارنکس به سادگی وارد آن شوند. این موضوع باعث ایجاد عفونت و التهاب در گوش کودکان می گردد.
چه عواملی باعث تشدید عفونت گوش میانی می شوند ؟
بیماری اوتیت مدیا به سه شکل نمود پیدا می کند :
- اوتیت مدیای حاد
- اوتیت مدیای حاد عود کننده
- اوتیت مدیای سروز
اوتیت سروز حاد ، عفونت باکتریایی است که در گوش میانی ایجاد می شود. این عفونت در نتیجه عفونت های دستگاه تنفس فوقانی پدید می آید. عفونت های دستگاه تنفس با بیماری هایی مانند سرماخوردگی و غیره به وجود می آیند. توجه داشته باشید که اگر این عفونت ، بیش از سه بار در شش ماه یا چهار بار در یک سال ایجاد شود ، کودک به اوتیت سروز حاد عود کننده مبتلا شده است. زمانی که عفونت حاد یا حاد عود کننده ، بدون التهاب و همراه با تجمع مایع در گوش میانی باشد ، به عنوان بیماری اوتیت سروز شناخته میشود که در جامعه به عنوان مایع پشت پرده گوش شناخته می شود.
مهم ترین عوامل تشدید کننده عفونت گوش میانی را در ادامه بیان کردهایم.
- قرار گرفتن کودک در هوای آلوده یا در معرض دود سیگار
- سرماخوردگی های مکرر
- سابقه عفونت گوش در خانواده
- قرار گرفتن در محیط های آلوده
- قرار گرفتن در محیط های شلوغ و عدم رعایت بهداشت
- شیر خوردن با استفاده از شیشه و مکیدن پستانک
- آلرژی
- بزرگ شدن لوزه ها و مسدود شدن شیپور استاش
به خاطر داشته باشید که هر چه کودک حساس تر باشد ، احتمال ابتلا به اوتیت سروز افزایش پیدا میکند. به عنوان مثال ، بسیاری از کودکان حساس با قرار گرفتن در یک محیط عمومی ، مانند مهد کودک ، دچار بیماری هایی چون اوتیت سروز میشوند.
علائم بیماری اوتیت سروز چیست ؟
تشخیص این بیماری برای والدین کودکان زیر سه سال سخت تر است ؛ زیرا این والدین باید با توجه به نشانه هایی چون بیقراری ، تب و بی اشتهایی متوجه وجود چنین عفونتی بشوند. همچنین اگر گوش کودک درد داشته باشد یا ملتهب شود ، احتمالا کودک گوش خود را می کشد یا به صورت مرتب دست می زند. در صورت بروز چنین نشانه هایی ، می توانید با دکتر مریم یعقوبی از جمله بهترین متخصصین گوش و حلق و بینی تهران ، در این زمینه مشورت کنید تا از سلامت کودک خود اطمینان حاصل نمایید. در برخی موارد ، خروج ترشحات چرکی یا عفونت گوش نیز می تواند نشانه اوتیت حاد باشد ؛ این موارد ، نشان از پیشرفت بیماری و سوراخ شدن پرده گوش است. علائم شدیدی ؛ چون تب و لرز کودک بعد از از بین رفتن عفونت درمان می شود. ممکن است شنوایی کودک نیز در طی اوتیت سروز کمتر شود. ( بهبود شنوایی به زمان بیشتری نیاز دارد. )
به خاطر داشته باشید که کم شدن شنوایی ، خود نشانه ای برای والدین است که در مورد بیماری کودکشان اطلاع پیدا کنند. دکتر مریم یعقوبی با انجام تست های شنوایی و آزمایش های لازم ، از وجود یا عدم وجود بیماری اطمینان حاصل می نند. در صورت عدم بهبود کودک و ادامه پیدا کردن عوارض بیماری ، آزمایش کشت میکروبی از ترشحات گوش انجام می شود ؛ همچنین ممکن است به گرافی نیاز باشد. در صورت تشخیص به موقع و درمان زود هنگام بیماری ، مشکل خاصی برای کودک به وجود نمی آید. کودک ، بعد از مدتی سلامتی کامل خود را به دست میآورد ؛ اما در صورت پیگیری نکردن و پیشرفت بیماری ، احتمال عفونی شدن بافت های مجاور نیز وجود دارد. این موضوع ، احتمال ایجاد مشکل در سیستم عصبی کودک را افزایش می دهد.
چگونه می توان از بروز اوتیت سروز پیشگیری کرد ؟
همانطور که گفته شد ، هدف اصلی این بیماری کودکان هستند. با رعایت بهداشت کودک ، می توان تا حد زیادی از ابتلا به اوتیت سروز پیشگیری کرد. جالب است بدانید که تغذیه با شیر مادر ، به خصوص در یک سال اول زندگی نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به عفونت دستگاه تنفسی دارد. همانطور که گفته شد ، انتقال عفونت از دستگاه تنفسی یکی از دلایل ابتلا به اوتیت سروز است. اگر کودک شما به ناچار از شیر خشک و شیشه شیر استفاده می کند ، هنگام خوردن شیر سر او را بالاتر از سطح بدن قرار دهید. کودکانی که در معرض دود سیگار و دخانیات هستند ، بیشتر از سایر کودکان به این بیماری مبتلا می شوند. بدیهی است که مصرف دخانیات برای والدینی که فرزند خردسال دارند ، منع شدیدی دارد. همچنین بهتر است در روزهایی که هوای شهر آلوده است ، فرزندتان را از خانه خارج نکنید. اگر پزشک برای تقویت سیستم ایمنی کودک ، قطره های ویتامینه تجویز کرده است ، حتما در مواقع مشخص آن را مصرف کنید.
راه های تشخیص بیماری :
از جمله راه های تشخیص این بیماری معاینه و پرسیدن شرح حال کودک می باشد. هم چنین تست شنوایی می تواند به تشخیص دقیق این بیماری کمک کند. پزشک با میکروسکوپ گوش بیمار را معاینه می کند و بعد از معاینه در صورت وجود اوتیت سروز متوجه حباب و یا مایع در گوش خواهد شد.
روش های درمان اوتیت سروز چیست ؟
با توجه به این که اوتیت سروز چگونه ایجاد شده و تا چه اندازه پیشرفت کرده است ، روش های درمانی متفاوتی برای آن وجود دارد. در بیشتر موارد با مراقبت از کودک در خانه ، ترشحات گوش میانی بهبود پیدا می کنند و نیاز به درمان خاصی وجود ندارد. روند بهبود در این موارد ، به زمانی بین ۴ تا ۶ هفته نیاز دارد. دکتر مریم یعقوبی توصیه می کنند که در این مدت حتما کودک را در بازه های زمانی مشخص ، برای تست شنوایی سنجی و کنترل روند بهبودی ، تحت نظر قرار دهید. دکتر یعقوبی با توجه به میزان عفونت ، داروهای مناسب برای کودکان را تجویز می کنند. اگر اوتیت سروز از نوع حاد یا حاد عود کننده باشد به داروهای آنتی بیوتیک نیاز خواهد داشت.
داروهایی مانند کورتون و قطره های گوش برای درمان اوتیت سروز ، کاربردی ندارند ؛ اما قطره های بینی برای درمان حساسیت یا بزرگی لوزه ها می توانند نقش موثری در درمان داشته باشند. همچنین باید توجه داشته باشید که دوره داروهای تجویز شده توسط پزشک را به طور کامل طی کنید ؛ چرا که در غیر این صورت ممکن است بهبود کامل حاصل نشود و عوارض جانبی به وجود بیاید. باید اشاره داشت که اگر این بیماری به علت بزرگ شدن لوزه باشد ، ایشان برداشتن لوزه ها را توصیه می کنند. بزرگ شدن لوزه ها ، علاوه بر اوتیت سروز ، باعث بروز مشکلات متعدد دیگری نیز می شود.
درمان اوتیت سروز با میرنگوتومی
لازم به ذکر است که میرنگوتومی نیز از دیگر روش های درمانی است. اگر عفونت گوش ، به دفعات تکرار شود و احتمال کاهش شنوایی کودک به این خاطر وجود داشته باشد ؛ از این روش درمانی استفاده می شود. میرنگوتومی و تعبیه لوله تهویه نوعی عمل جراحی است که پزشک متخصص در آن لوله ای را در گوش کودک قرار می دهد. این لوله به استخراج سریع تر مایع داخل گوش کمک می کند ؛ در نتیجه عفونت کنترل شده و مشکل شنوایی کودک از بین می رود.
عوارض عفونت اوتیت سروز
بعد از اینکه عفونت گوش برطرف شود ممکن است گوش مقداری ترشحات مخاطی داشته باشد که معمولا این ترشحات در پشت پرده گوش باقی می ماند. در برخی شرایط ممکن است این شرایط برطرف شود اما اوتیت سروز باقی بماند. در مواردی نادر نیز امکان دارد عفونت به گوش داخلی یا مغز و بافت های مجاور سرایت کند که علائم مختلفی را در فرد ایجاد می کند و این نواحی را تحت تاثیر قرار می دهد. معمولا بیشتر عفونت های حاد گوش میانی در طی ۲ الی ۳ روز درمان خواهند شد و سیستم ایمنی بدن بدون هیچ درمانی می تواند این عفونت ها را از بین ببرد.
عوارض شدید عفونت گوش میانی
در شرایطی که بیمار اقدامی به درمان بیماری نکند و یا با وجود مصرف آنتی بیوتیک باز هم بیماری پیشرفت کند ، ممکن است این شرایط منجر به بروز علائمی شدید در فرد شود. عفونت گوش میانی بیماری هایی نظیر مننژیت ، ترومبوز وریدهای مغزی را می تواند در بیمار ایجاد نماید. همچنین افت شنوایی به دلیل تجمع و غلظت مایعات می تواند اتفاق بیفتد و سبب بروز بافت فیبروز در گوش میانی شود.
درمان عوارض شدید اوتیت سروز
در شرایطی که عوارضی شدید این بیماری مشاهده شود به علت حرکت بهتر پرده گوش و هم چنین پیشگیری از افت شنوایی از گرومت استفاده می کنند. گرومت وسیله ای شبیه به قرقره می باشد که داخل پرده گوش قرار داده می شود. این وسیله به صورت موقت ، عملکرد شیپور استاش را انجام خواهد داد و موجب تخلیه ترشح داخلی گوش می شود.
سخن پایانی :
بیماری اوتیت سروز ، سخت و نگران کننده نیست .اگر والدین به موقع متوجه آن شوند و برای درمان آن اقدام کنند ، با روش های درمانی ساده بهبود پیدا می کند. در قسمت های قبلی در مورد علائم این بیماری صحبت کردیم. در صورتی که هر کدام از این علائم را مشاهده کردید ، سریعا به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید ؛ زیرا پیشگیری و درمان به موقع ، مانع از بروز عوارض این بیماری می شود. دکتر یعقوبی در این زمینه با مهارت و تجربه فراوان ، می توانند روند درمان کودک شما را به بهترین نحو طی کنند. همچنین در صورت نیاز به مشاوره می توانید به صورت مجازی و از طریق پیج اینستاگرام ایشان اقدام کنید.