بیماری حرکت و اختلالات گوش داخلی

اختلالات گوش داخلی جزو بیماری‌های شایع در دنیاست. بیماران مبتلا به این گونه بیماری‌ها اغلب به دلیل بروز حالات و علائمی چون سرگیجه و عدم تعادل در هنگام راه رفتن به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. تشخیص به موقع و زودهنگام بیماری‌های مربوط به گوش داخلی بسیار مهم است و نقش بسیار مهمی را در درمان بیماری ایفا می‌کند. چنانچه این اختلالات به موقع تشخیص داده نشوند می‌توانند منجر به ناشنوایی موقت و دائمی بشوند. در این مقاله قصد داریم توضیحات کاملی در مورد بیماری‌های گوش داخلی ارائه بدهیم. شما می‌توانید به پاسخ پرکاربردترین پرسش‌ها در زمینه این بیماری دست پیدا کنید.

• گوش شما دارای سه قسمت اصلی است.
  • گوش بیرونی
  • گوش میانی
  • گوش داخلی

  همه‌ی این قسمت‌ها در فرایند شنیدن نقش موثری ایفا می‌کنند. امواج صوتی از گوش خارجی وارد شده و سپس به گوش میانی می‌رسند و باعث لرزش پرده گوش می‌شوند. اندامی حلزونی شکل در گوش داخلی وجود دارد که پس از انتقال لرزش به این عضو تکانه‌های عصبی را به مغز ارسال می‌کند. مغز این تکانه‌ها را به عنوان صدا تشخیص می‌دهد.

  جالب است بدانید که وظیفه دیگر گوش داخلی حفظ تعادل در بدن است. به همین دلیل اختلال در این قسمت از بدن علاوه بر بر شنوایی بر تعادل بیمار نیز تاثیر منفی دارد. همچنین ممکن است بیمار دچار سرگیجه‌های شدید شود.

عفونت‌های گوش شایع‌ترین بیماری در میان کودکان و نوزادان هستند. برخی از اختلالات گوش احتمال ناشنوایی را بالا می‌برند. به همین دلیل است که توصیه می‌شود به محض احساس مشکل و علائم اختلال این عضو به پزشک مراجعه کنید. در قسمت‌ بعدی به طور کامل در مورد علائم این بیماری توضیح داده‌ایم.

در ادامه به رایج‌ترین اختلالات پوش داخلی اشاره کرده‌ایم.

• عفونت‌های گوش میانی: این عفونت‌ها بیشتر در میان کودکان و نوزادان شایع است. عفونت‌های این قسمت ممکن است به سایر بخش‌های گوش و حتی سر نیز سرایت کند.
• وزوز گوش: صدا‌های آرام یا غرش‌های بلندی که به صورت مداوم در گوش می‌پیچد. علت بروز این اختلال می‌تواند قرار گرفتن در معرض صدا‌های بسیار بلند و یا مصرف برخی دارو‌ها باشد‌.
• اختلالات در مایع موجود در گوش: این مشکل نیز ممکن است باعث ایجاد سرگیجه و احساس وزوز در گوش شود.

اختلالات گوش داخلی که با نام بیماری‌های منیر نیز شناخته می‌شود، معمولا یکی از گوش‌ها را درگیر می‌کند.

علت اصلی بیماری منیر هنوز مشخص نیست. بسیاری از اختلالات این عضو بخاطر ترشح زیاد مایع درون گوش ایجاد می‌شوند. اما هنوز دقیقا مشخص نیست که چه علتی باعث افزایش ترشح می‌شود. البته برخی از عوامل موثر بر این موضوع مشخص شده‌اند. احتمال دارد مواردی که در ادامه بیان می‌کنیم در ایجاد اختلالات گوش داخلی موثر باشند.

• تخلیه نامناسب مایعات که به دلیل انسداد یا ناهنجاری‌های آناتومی ایجاد می‌شود.
• فعالیت نادرست سیستم ایمنی بدن.
• عفونت ویروسی
• بیماری‌های ارثی و ژنتیک

پزشکان بر این عقیده‌اند که علت بیماری‌های منیر ترکیبی از تمامی عوامل بالاست.

نوزادان و کودکان مبتلا به اختلال گوش داخلی معمولا با یک یا چند مورد از علائم زیر مواجه می‌شوند.

• مشکلات شنوایی
• تهوع
• ترشحات گوش
• تحریک پذیری و ناآرامی کودک

در نوزادان و کودکان نو‌پا معمولا اختلال گوش داخلی به علت عفونت و یا ویروس رخ می‌دهد. در صورت بروز هر یک از علائم ذکر شده لازم است سریعا کودک را به یک متخصص اطفال نشان بدهید.

علائم اختلال گوش داخلی در نوجوانان و بزرگسالان عبارتند از؛

• گوش درد
• سرگیجه یا از دست دادن تعادل
• احساس فشار در گوش
• تهوع
• تب

سرگیجه‌هایی که علت بروز آن‌ها اختلال گوش داخلی است، خود به خود به وجود می‌آیند و متوقف می‌شوند. معمولا این سرگیجه‌ها در حدود بیست دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشند. اما بیشتر از یک شبانه روز ادامه پیدا نمی‌کنند. در برخی موارد نیز سرگیججه تا اندازه‌ای شدید است که باعث به وجود آمدن تهوع و استفراغ می‌شود.

جالب است بدانید که بیماری حرکتی یا ماشین‌گرفتگی نیز به گوش داخلی مربوط می‌شود. به همین دلیل علائمی شبیه به اختلالات منیر دارد. علائم ماشین گرفتگی را در ادامه بیان می‌کنیم.

• خمیازه‌های پشت سر هم.
• سردرد.
• احساس ناراحتی و خستگی.
• تهوع و استفراغ.
• تعریق و رنگ پریدگی.
• خواب آلودگی.

در قسمت‌های بعدی توضیحات بیشتری درمورد بیماری حرکتی ارائه می‌دهیم.

معمولا پزشکان برای تشخیص اختلال گوش داخلی قبل از هر چیز سوابق پزشکی فرد را بررسی می‌کنند و به معاینه فیزیکی می‌پردازند. در مواردی که فرد با اختلال شنوایی مواجه شده برای او تست شنوایی انجام می‌شود. تست شنوایی چگونگی تشخیص صدا‌ها در نقاط و حجم‌های مختلف را ارزیابی می‌کند.

هم‌چنین تست‌های مختلفی برای ارزیابی تعادل افراد انجام می‌شود. در مواردی پزشک متخصص برای اطمینان بیشتر  از تشخیص خود دستور آزمایش خون و اسکن‌هایی هم‌چون ام‌آرآی را صادر می‌کند. بعد از چک کردن تمام موارد بالا و تشخیص قطعی روند درمانی مناسب انتخاب می‌شود.

راه های درمان اختلال گوش داخلی بسته به نوع آن متفاوت است.

پزشکان متخصص گوش و حلق و بینی معمولا برای مبتلایان به اختلال گوش داخلی دارو‌های ضد سرگیجه و تهوع تجویز می‌کنند. هم‌چنین برای بر‌طرف کردن اختلال مایع موجود در گوش دارو تجویز می‌شود و ممکن است به بیمار توصیه شود که مصرف نمک خود را محدود کند. روش‌های دیگر درمان نیز با توجه به علائم ناشی از بیماری منیر انتخاب می‌شود.

• در صورتی که فرد مبتلا به اختلال گوش داخلی مشکل تعادل داشته باشد، برای کمک به حفظ تعادل بیمار درمان‌های توانبخشی تجویز می‌شود.
• برای بیمارانی که دچار کم شنوایی شده‌اند نیز معمولا استفاده از سمعک توصیه می‌شود.
• روش موثر درمانی دیگر برای مبتلایان به سرگیجه‌های شدید به علت اختلال گوش داخلی، درمان فشار مثبت است. این روش شامل وارد کردن فشار به گوش میانی برای کاهش مایعات گوش است. این درمان با استفاده از یک دستگاه در خانه، سه بار در روز و هر بار به مدت پنج دقیقه انجام می‌شود. روش درمان فشار مثبت باعث بهبود برخی از علائم مثل سرگیجه و وزوز گوش می‌شود اما اثربخشی بلند مدت آن هنوز ثابت نشده است.

راه‌های درمانی ذکر شده محافظه‌کارانه هستند و در صورت عدم تأثیر پزشکان راه‌های درمانی پر‌ریسک‌تری را انتخاب می‌کنند. این راه‌ها عبارتند از تزریق گوش میانی و جراحی.

در روش تزریق گوش میانی برخی از دارو‌ها مثل آنتی‌بیوتیک‌ها به گوش میانی تزریق می‌شوند و به گوش داخلی جذب می‌شوند.

آخرین گزینه برای درمان اختلال گوش داخلی عمل جراحی است. این عمل‌ها بسته به نوع اختلال گوش داخلی انواع مختلفی دارند. معمولا جراحی‌های مربوط به گوش داخلی به بیهوشی کامل و بستری در بیمارستان نیاز دارند.

در صورتی که در زمان مناسب برای درمان اختلالات منیر اقدام نکنید؛ عوارض مختلفی گریبانگیر شما خواهد شد. در قسمت‌های قبل در مورد عدم تعادل، سرگیجه و کاهش شنوایی صحبت کردیم. این عوارض بسیار جدی هستند و مشکلات بسیاری برای شما به وجود می‌آورند.

زمانی که بیمار تعادل ندارد، احتمال سقوط از ارتفاع، زمین خوردن و تصادف تا حد چشمگیری افزایش پیدا می‌کند. سرگیجه نیز تمرکز شما را به صورت کامل مختل می‌کند. حتی ممکن است اجازه انجام کارهای روزانه را نیز به شما ندهد.

خستگی و استرس از دیگر عوارض غیر مستقیم بیماری‌ اختلال گوش داخلی است.

بیماری حرکتی یکی از رایج‌ترین اختلالات در گوش داخلی است. این بیماری به ماشین محدود نمی‌شود. به طور کلی افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، با حرکت در ماشین، هواپیما و کشتی دچار علائم این بیماری می‌شوند. دریازدگی نیز نوعی اختلال در گوش داخلی محسوب می‌شود. جالب است بدانید که تماشای فیلم‌های سه بعدی نیز از دیگر مواردی است که باعث ایجاد بیماری حرکتی می‌شود.

در قسمت‌های قبلی گفتیم که گوش داخلی وظیفه تعادل ما را نیز بر عهده دارد. به همین دلیل است که هنگام حرکت و عدم تعادل به این بیماری دچار می‌شویم.

مغز ما حرکت را با استفاده از پیام‌های عصبی اندام‌های مختلف درک می‌کند. به عنوان مثال وقتی حرکت می‌کنیم، پوست ما برخورد با هوا را احساس می‌کند، چشم‌ها پیمایش مسیر را می‌بینند و گوش داخلی نیز تکان‌های بدن را به مغز گزارش می‌دهد. به همین دلیل مغز مجموعه‌ای از اطلاعات سینک شده به دست می‌آورد و می‌تواند اندام‌های مختلف را با هم هماهنگ کند.

اما زمانی که بیماری حرکتی مبتلا می‌شویم، مغز داده‌های متنوعی از ارگان‌های مختلف دریافت می‌کند. به عنوان مثال در اتاقک کشتی، گوش داخلی حرکت‌ها را حس می‌کند. اما چشم تنها یک نقطه ثابت از دیواره اتاقک را می‌بیند. به همین دلیل فرد دچار بیماری حرکتی یا دریازدگی می‌شود. تناقض پیام‌های عصبی علت ایجاد این بیماری است.

روش‌های درمانی بیماری حرکتی با دارو یا بدون دارو هستند. در ادامه به مهم‌ترین موارد اشاره کرده‌ایم. سعی کنید تمام آن‌ها را امتحان کنید تا بتوانید روشی که برای شما کارساز است را پیدا کنید.

• معمولا با توقف و پایان علت، بیماری حرکتی از بین می‌رود. در صورت امکان ماشین را متوقف کنید و کمی از آن پیاده شوید. هوای تازه از دیگر عوامل بهبود بیماری حرکتی است.
• به افق‌های دوردست نگاه کنید. این کار به ایجاد هماهنگی در مغز کمک می‌کند.
• سعی کنید بخوابید. چشم‌های بسته و خوابیدن تهوع و سرگیجه را کاهش می‌دهد. چرا که چشم ورودی دریافت نمی‌کند. بنابراین مغز اطلاعات مورد نیاز خود را تنها از گوش داخلی می‌گیرد و تناقض از بین می‌رود.
• آدامس بجوید. خوردن میوه یا میان‌ وعده‌های سبک نیز می‌تواند در بهبود شما تأثیر داشته باشد.
• زنجبیل: سعی کنید زنجبیل را بجوید. اما اگر طعمش را دوست ندارید، مانند قرص آن قورت بدهید.

برخی از داروها نیز می‌توانند در بهبود بیماری حرکتی موثر باشند. این داروها باید پیش از حرکت مصرف شوند. همچنین مصرف آن‌ها بدون دستور پزشک می‌تواند عوارض به دنبال داشته باشد.

• اسکوپولامین: این دارو به صورت آدامس و چسب‌های پشت گوش تولید می‌شود. برچسب‌ها را باید ۶ تا ۸ ساعت قبل از سفر پشت گوش قرار دهید.
• سیکلیزین: زمان مصرف آن نیم ساعت قبل از سفر است. این دارو برای بچه‌های زیر ۶ سال مناسب نیست. اما برای بزرگسالان تأثیر خوبی دارد. عوارض این دارو خواب آلودگی و خشکی دهان است.
• پرومتازین: باید دو ساعت قبل از سفر مصرف شود. تأثیر آن ۶ تا ۸ ساعت باقی می‌ماند. عوارض آن نیز مانند سیکلیزین است.
• دیمن هیدرینات از دیگر داروهای بیماری حرکتی است.
• مکلیزین: باید یک ساعت قبل از سفر مصرف شود. برای کودکان زیر ۱۲ سال مناسب نیست. این دارو نیز باعث خواب‌ آلودگی و خشکی دهان می‌شود.

جمع بندی

مراجعه به یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی با تجربه و حاذق در تشخیص به موقع بیماری اختلال گوش داخلی و درمان آن اهمیت بسیار زیادی دارد. دکتر مریم یعقوبی در این زمینه تخصص و تجربه زیادی دارند. ایشان می‌توانند به شما در روند درمان بیماری‌های منیر کمک کنند. برای راهنمایی و مشاوره بیشتر می‌توانید به صورت حضوری یا آنلاین با ایشان در ارتباط باشید.

در صورت تمایل  می توانید فایل پی دی اف این مقاله را از این قسمت دانلود نمایید.