بیماری منییر : علل، علائم و روش درمان بیماری منییر چیست؟

در این مقاله که توسط خانم دکتر مریم یعقوبی جمع اوری شده است
به بررسی موارد زیر پرداخته شده است.
.بیماری منییر چیست؟
.علائم و نشانه های بیماری منییر کدام اند ؟ 
.علت ابتلا به این بیماری چیست؟
.روش های تشخیص این اختلال گوش چیست؟
.ترفندهای درمانی 
.تاثیر رژیم غذایی بر کاهش سرگیجه و سایر علائم این مشکل گوش

 بیماری منییر (Meniere’s Disease) نوعی اختلال است که بر گوش داخلی تأثیر می‌گذارد. اگر نمی‌دانید گوش داخلی چیست، باید در این باره بگویم که این بخش از گوش همان بخشی است که علاوه بر شنوایی، وظایفی در مورد حفظ تعادل بدن را نیز بر عهده دارد. ابتلا به این بیماری با علائمی همچون سرگیجه و احساس چرخش همراه است. بیماری منییر که به طور معمول تنها بر یکی از دو گوش فرد اثر می‌گذارد، می‌تواند با مشکلات شنوایی، برای مثال احساس صدای زنگ در گوش همراه باشد.

بیماری منییر یک بیماری مزمن است ، اما درمان مناسب و تغییر سبک زندگی می تواند به کاهش علائم آن کمک کند. این بیماری که بیشتر در دهه ۵ و ۶ ام زندگی رخ می‌دهد، در بسیاری از مبتلایان ، طی چند سال پس از تشخیص ، به بهبودی خواهد انجامید.

علت ابتلا به بیماری منییر چیست؟

علت بیماری منییر به طور صد در صدی مشخص نیست، اما به وجود آمدن تغییراتی در مایعات لوله های گوش داخلی به عنوان دلیلی احتمالی برای آن برشمرده می‌شود. سایر دلایل احتمالی این بیماری صدای گوش نیز می‌تواند شامل مشکلات خود ایمنی ، آلرژی و دلایل ژنتیکی باشد.

علائم ابتلا به بیماری منییر چیست؟

علائم بیماری منییر به طور معمول به صورت دوره ای یا حملات ناگهانی قابل مشاهده هستند. این علائم شامل موارد زیر است:

• سرگیجه : به صورت حملاتی که می‌تواند از چند دقیقه تا ۲۴ ساعت به طول انجامد.
• افت شنوایی یا حتی ناشنوایی در گوش درگیر
• وزوز گوش یا احساس شنیدن صدای زنگ در گوش آسیب دیده
• احساس پر بودن یا کیپ شدن گوش
• از بین رفتن تعادل
• سردرد
• حالت تهوع ، استفراغ و تعریق که همگی ناشی از سرگیجه شدید هستند.

فردی که مبتلا به بیماری منییر است حداقل دو یا سه مورد از علائم زیر را در طول بیماری خود به طور هم زمان تجربه می کند:

• سرگیجه
• از دست دادن شنوایی
• وزوز گوش
• احساس پری گوش

بسیاری از مبتلایان به بیماری منییر در فاصله زمانی مابین حملات هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند. ضمناً علائم این بیماری و بیماری labyrinthitis بسیار به یکدیگر شبیه هستند و به همین دلیل در زمان معاینه شما نیاز به دقت بسیار بالایی وجود خواهد داشت.

مراحل پیشرفت بیماری منییر

بیماری منییر یک اختلال گوش داخلی است که می‌تواند به مشکلات شنوایی و تعادل منجر شود. این بیماری در مراحل مختلف پیشرفت می‌کند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. مرحله اولیه: در این مرحله، بیماران ممکن است احساس وزوز گوش (تینیتوس) و کاهش شنوایی موقتی را تجربه کنند. این علائم معمولا به صورت ناگهانی و در یک گوش بروز می‌کند.
2. مرحله حاد: زمانی که حملات سرگیجه و احساس چرخش (ورتیگو) به طور مکرر اتفاق می‌افتد. این حملات ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشند و می‌توانند به شدت ناتوان‌کننده باشند.
3. مرحله مزمن: با پیشرفت بیماری، علائم ممکن است به صورت مداوم‌ و شدیدتر بروز کنند. شنوایی ممکن است به طور دائمی کاهش یابد و بیماران ممکن است دچار مشکلات تعادل شوند.
4. مرحله نهایی: در این مرحله، ممکن است شنوایی به طور کامل از بین برود و بیماران به شدت در تعادل و حرکت دچار مشکل شوند. این مرحله می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

چگونه بیماری منییر تشخیص داده می‌شود؟

چنانچه با علائم بیماری منییر به پزشک متخصص گوش حلق و بینی مراجعه کنید، پس از تائید مشکلات شنوایی و مشکل عدم تعادل با انجام تست های لازم با بررسی بیماری های محتمل دیگر را تک به تک رد کرده تا در مورد وجود این مشکل به اطمینانی نزدیک به صد در صد دست پیدا کند.

تست شنوایی

تست شنوایی یا شنوایی سنجی که در زمان احتمال ابتلا به بیماری منییر و بسیاری از مشکلات دیگر گوش مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای تعیین اینکه آیا دچار کم شنوایی هستید یا خیر ، طراحی شده است. در این تست ، هدفونی بر روی گوش‌های شما قرار داده شده و صداهایی با حجم و طول موج های مختلف برای شما پخش خواهد شد. پس از آن باید هر زمان که نتوانستید صدایی را بشنوید، این مورد را به متخصص شنوایی سنجی اعلام کنید، تا میزان مشکل قابل تشخیص باشد.

یکی دیگر از روش های استفاده از شنوایی سنجی نیز به این ترتیب است که کلماتی برای شما پخش خواهد شد و شما باید آن ها را تکرار کنید. عدم شنیدن صحیح واژه ها باعث اختلال در تکرار صحیح این کلمات خواهد شد، که خود این امر، بیانگر وجود مشکل در شنوایی خواهد بود. گزارش متخصص شنوایی سنجی می تواند پزشک متخصص گوش حلق و بینی را در تشخیص صحیح یاری کند.

البته ممکن است مشکلات دیگری غیر از بیماری منییر در فرد وجود داشته باشد. برای مثال این مشکل در شنوایی می‌تواند به دلیل وجود عارضه ای در گوش داخلی (به عنوان مثال اتواسکلروز) یا اعصاب گوش رخ دهد. که برای بررسی این دو حالت احتمالی از تست های زیر استفاده می‌شود:

• آزمایش اندازه گیری الکترو کوکلئو گرافی (ECog): که برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی گوش داخلی انجام می‌شود.
• آزمایش پاسخ شنوایی ساقه مغز (ABR): که عملکرد اعصاب شنوایی و مرکز شنوایی در مغز را بررسی می کند.

تست تعادل

تست‌های تعادل برای بررسی صحت عملکرد گوش داخلی انجام می‌شود. افرادی که به این نوع بیماری مشکل شنوایی مبتلا هستند، در یکی از گوش ها دچار کاهش پاسخ تعادلی خواهند شد. آزمایشی که معمولاً برای تست تعادل در زمان احتمال وجود بیماری Meniere مورد استفاده قرار می‌گیرد ، الكترو نیستاگمو گرافی (ENG) نام دارد.

در این آزمایش، الکترودهایی در اطراف چشم شما نصب خواهد شد تا حرکت چشم را تشخیص دهد. این کار به این دلیل انجام می‌شود که وجودمشکل تعادل در گوش داخلی باعث حرکات غیر منتظره چشم می‌شود.

یکی دیگر از آزمایشات که به ندرت برای بررسی این مشکل عدم تعادل استفاده می‌شود، آزمایشی تحت عنوان صندلی چرخان است. چنانچه پیش از این نیز دچار مشکلات گوش شده باشید، ممکن است نتوان از الكترو نیستاگمو گرافی بر روی شما استفاده کرد، یا نتایج حاصل از آن قابل اتکا نباشد. به همین دلیل از تست صندلی گردان برای ثبت حرکات ناگهانی چشم های شما استفاده می شود.

یکی دیگر از تست های مورد استفاده برای بررسی این وضعیت، آزمایش پتانسیل میوژن برانگیخته وستیبولار (VEMP) نام دارد. این تست حساسیت هشتی گوش داخلی نسبت به صدا را اندازه گیری می کند.

آزمون VNG چگونه در تشخیص بیماری منییر کمک می‌کند؟

آزمون(VNG: Videonystagmography) یکی از ابزارهای مهم در تشخیص بیماری منییر است. این آزمون به پزشکان کمک می‌کند تا عملکرد سیستم تعادلی و حرکات چشم را بررسی کنند. بیماری منییر، که به عنوان یک اختلال گوش داخلی شناخته می‌شود، می‌تواند باعث سرگیجه، وزوز گوش و کاهش شنوایی شود. آزمون VNG با ارزیابی حرکات چشم در پاسخ به تحریکات مختلف، اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت گوش داخلی و سیستم تعادلی ارائه می‌دهد.

در این آزمون، بیمار به یک دوربین ویدئویی متصل می‌شود که حرکات چشم او را در حین تحریکات مختلف ثبت می‌کند. این تحریکات می‌توانند شامل حرکات سریع سر یا تغییرات در دما باشند. نتایج این آزمون به پزشک کمک می‌کند تا الگوهای غیرطبیعی حرکات چشم را شناسایی کند که ممکن است نشان‌دهنده وجود بیماری منییر باشد.

علاوه بر این، آزمون VNG می‌تواند به شناسایی سایر اختلالات تعادلی نیز کمک کند. با توجه به نتایج به‌ دست‌آمده، پزشک می‌تواند برنامه درمانی مناسب‌تری برای بیمار طراحی کند. به‌ طور کلی، آزمون VNG ابزاری کلیدی در تشخیص و مدیریت بیماری منییر به شمار می‌آید و می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.

تست VEMP برای تشخیص بیماری منییر 

تست (VEMP Vestibular Evoked Myogenic Potential) به بررسی عملکرد سیستم وستیبولار گوش داخلی می‌پردازد و می‌تواند به شناسایی اختلالات مربوط به تعادل و شنوایی کمک کند. در بیماری منییر، تجمع مایع در گوش داخلی می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد وستیبولار شود و تست VEMP می‌تواند این تغییرات را شناسایی کند.

در این فرایند ، با استفاده از صداهای خاص، پاسخ‌های عضلانی در گردن و یا چشم‌ها ثبت می‌شود. این پاسخ‌ها نشان‌دهنده عملکرد صحیح یا نادرست سیستم وستیبولار هستند. در بیماران مبتلا به بیماری منییر، ممکن است تغییرات قابل توجهی در نتایج تست VEMP مشاهده شود که نشان‌دهنده اختلال در سیستم وستیبولار است.

تست VEMP به‌ویژه در تشخیص زودهنگام بیماری منییر مفید است، زیرا می‌تواند به پزشکان کمک کند تا درمان‌های مناسب را به‌موقع آغاز کنند. این تست غیر تهاجمی و سریع است و معمولا عوارض جانبی خاصی ندارد. به همین دلیل، پزشکان به‌طور فزاینده‌ای از آن برای ارزیابی بیماران مشکوک به بیماری منییر استفاده می‌کنند.

دیگر آزمایشات

نباید فراموش کرد که ممکن است مشکل به وجود آمده، اصلاٌ ناشی از اختلال عملکرد گوش نباشد. مشکلات مغزی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) یا تومورهای مغزی می توانند علائمی شبیه به بیماری منییر ایجاد کنند. به همین دلیل ممکن است از شما درخواست شود که تست های MRI یا CT اسکن را انجام دهید.

چگونه بیماری منییر درمان می‌شود؟

این اختلال گوش یک بیماری مزمن است که هیچ درمانی قطعی ندارد. با این وجود، طیف وسیعی از روش های درمانی وجود دارد که می‌تواند در کاهش علائم شما تاثیر گذار باشد. این روش ها بسته به شدت بیماری تعادل گوش از دارو درمانی تا جراحی متغیر هستند.

درمان دارویی

چنانچه دچار علائمی مانند تهوع یا سرگیجه باشید، ممکن است نیاز باشد داروهای ضد تهوع و یا داروهای مشکلات حرکتی برای شما تجویز شود، که البته این مورد کاملاً به وضعیت شما بستگی دارد.

همانطور که گفته شد احتمال می‌رود که مشکل وجود مایعات اضافی در گوش داخلی باعث بیماری منییر شود. در صورت بروز این مسئله، ممکن است، یک داروی مدر برای شما تجویز شود تا به شما در کاهش میزان مایعات بدن کمک کند. همچنین ممکن است از روش تزریق دارو به گوش میانی برای کاهش سرگیجه استفاده شود.

فیزیوتراپی

تمرینات توانبخشی وستیبولار می‌تواند علائم سرگیجه را بهبود بخشد. این تمرینات به شما در تربیت و عادت داند مغز کمک می کند تا اختلاف تعادل بین دو گوش برای آن به امری عادی تبدیل شود. یک فیزیوتراپ می‌تواند این تمرینات را به شما یاد دهد و پس از آن خود به انجام آن ها خواهید پرداخت.

سمعک

چنانچه مشکل شنوایی حاد به وجود آمده باشد، استفاده از سمعک می‌تواند برای شما کارساز باشد.

جراحی

اکثر مبتلایان به بیماری منییر نیازی به جراحی ندارند، اما اگر حملات بسیار شدید بوده و بدن فرد به درمان‌های معمول پاسخ ندهد از این روش استفاده خواهد شد. برای مثال ممکن است از جراحی کیسه اندولنفاتیک برای کمک به کاهش تولید مایعات گوش استفاده شود.

تاثیر رژیم غذایی بر علائم بیماری منییر چیست؟

تغییر رژیم غذایی ممکن است به کاهش میزان مایعات در گوش داخلی و در نتیجه کاهش علائم کمک کند. مواد غذایی که باید مصرف آن ها را قطع کرده یا کاهش دهید شامل موارد زیر است:

• نمک
• کافئین
• شکلات
• الکل
• مونو سدیم گلوتامات (MSG)

همچنین نوشیدن شش تا هشت لیوان آب در روز از ذخیره مایعات توسط بدن جلوگیری خواهد کرد و به این ترتیب می‌تواند موثر باشد.

چه تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند علائم بیماری منییر را کاهش دهد؟

تغییر در سبک زندگی نیز می تواند در بهبود علائم این بیماری تاثیر گذار باشد. این تغییرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• در هنگام حملات سرگیجه استراحت کنید.
• به طور منظم غذا بخورید ، تا به تنظیم مایعات در بدن کمک کنید.
• مدیریت استرس و اضطراب از طریق روان درمانی یا دارو نیز می‌تواند برای شما مفید باشد.

ترک سیگار و جلوگیری از مواجهه با هرگونه ماده حساسیت زا نیز حائز اهمیت است. به یاد داشته باشید که نیکوتین و آلرژن‌ها می‌توانند علائم بیماری منییر را وخیم تر کنند.

نکته نهایی در مورد بیماری منییر

گرچه هیچ درمان قطعی برای بیماری منییر وجود ندارد، با این حال راهکارهای بسیاری برای کاهش علائم وجود دارد. البته لازم است این نکته را یاد آور شویم که بسیاری از افراد به طور خود به خود و پس از گذشت چند سال با رعایت شرایط ذکر شده دیگر هیچ حمله ای را متحمل نمی‌شوند. البته در مورد مابقی افراد نیز، روش های درمانی تا حد بسیار زیادی کارساز هستند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به پیج اینستاگرام دکتر مریم یعقوبی متخصص گوش حلق بینی در تهران مراجعه کنید.

منبع:

https://www.healthline.com/health/menieres-disease